Hình thức quản lý mới – EPC và những thay đổi trong việc triển khai dự án
EPC là các chữ viết tắt của Engineering -Procurement of Goods – Construction.
Khái niệm này được hiểu là trong cùng một gói thầu, một hợp đồng, nhà thầu được giao thực hiện cả ba nội dung công việc: tư vấn (ví dụ: khảo sát, thiết kế, giám sát), mua sắm hàng hóa mà cụ thể là vật tư, thiết bị cho dự án và thi công xây lắp công trình.
EPC là một hình thức giao cho cùng một nhà thầu vừa thiết kế vừa thi công xây lắp (Design Build – DB), khác với cách tiếp cận truyền thống, tức là thiết kế xong mới chọn nhà thầu thi công (Design – Bid – Build).
Kỹ sư công nghệ
Lên kế hoạch và thiết kế cơ bản cho các nhà máy công nghệ: xây dựng sơ đồ công nghệ (PFD), sơ đồ công nghệ chi tiết (P&ID); thiết kế cơ bản các thiết bị như bơm, máy nén, tháp, thiết bị trao đổi nhiệt, bồn (bể) chứa, v.v., và thiết kế hệ thống cứu hỏa.
Hỗ trợ việc khảo sát công trường, xây dựng và vận hành hoạt động của các nhà máy
Tư vấn thiết kế cho HSE (Health and Safety Executive), bao gồm cả việc đánh giá an toàn
Kiểm soát và quản lý dự án
Chuyên ngành phù hợp với vị trí Kỹ sư Công nghệ: Hóa dầu, Lọc hóa dầu, Thiết bị dầu khí, Hóa dầu, Hóa thiết bị
Kỹ sư cơ khí
Vòng đời của các công trình công nghiệp liên quan đến cơ khí bao gồm các công đoạn:
Thiết kế
Xây dựng, quản lí chất lượng công trình, quản lí dự án
Vận hành và bảo dưỡng
Các công đoạn này lại được phân chia cụ thể bằng các chuyên ngành hẹp như :
Kết cấu (Structure)
Đường ống (Piping)
Thiết bị quay (Rotating Equipment)
Thiết bị tĩnh (Statistic Equipment)
Thiết bị cơ tự động (Instrument)
Thiết bị điều hòa, thông gió, làm mát (HVAC)…
Nghề cơ khí trong lĩnh vực thiết kế : là kỹ sư thiết kế đường ống, kỹ sư thiết kế kết cấu hay kỹ sư thiết kế thiết bị… Bạn phải là người đam mê lĩnh vực này, là người cẩn thận, tỉ mỉ, kỹ lưỡng. Làm thiết kế, bạn sẽ không xem việc ngồi hàng giờ trước màn hình vi tính là một điều nhàm chán. Những ai thích giao tiếp, có tính hướng ngoại sẽ không phù hợp với lĩnh vực này. Ngoài ra làm thiết kế bạn phải giỏi các phầm mền đồ họa như Autocad, PDMS, CAESAR II … Khác với lĩnh vực cơ khí gia công, chế tạo ( Solidwork, Inventor, catia … )
Nghề cơ khí ( kỹ sư cơ khí ) trong lĩnh vực xây dựng công trình công nghiệp có lẽ là đa dạng, phong phú hơn cả. Từ các kỹ sư thiết kế cho đến các kỹ sư thi công trực tiếp tổ chức quản lí thi công đường ống, kết cấu, thiết bị, hàn, chống ăn mòn, giàn giáo, nâng hạ, thử áp lực, đấu nối, chạy thử đến các kỹ sư quản lí chất lượng (QC), điều phối dự án, quản lí tiến độ dự án… Trong đó mỗi nghề cụ thể lại cần một hiểu biết chuyên sâu, bằng cấp chứng chỉ nhất định theo chuẩn quốc tế. Thêm vào đó khi tham gia vào các dự án gồm rất nhiều bên liên quan: các phòng ban trong công ty,chủ công trình, tư vấn, nhà thầu chính, nhà thầu phụ, nhà cung cấp… đa số các vị trí công việc đòi hỏi bạn phải hiểu rõ trách nhiệm các bên liên quan trong dự án, khả năng làm việc độc lập cũng như làm việc nhóm, tinh thần hợp tác, khả năng tiếng Anh…
Trong thực tế, có một xu hướng thú vị và đáng lưu tâm là hầu hết các kỹ sư cơ khí – những người có kinh nghiệm, đều đã trải qua các khóa học chuyên sâu. Nhiều kỹ sư cơ khí có một trong những chứng chỉ quốc tế hoặc là thành viên của các hiệp hội. Họ hiểu các chuẩn quốc tế như JIS, ASME, ASTM, PDMS, PMCS, SPR, HVAC & Freezer, Solar Gas Turbine and Gas Compressor, Laser Aligment, Maximo, Amos… Những kỹ sư cơ khí này thường có mức thu nhập cao và cơ hội thăng tiến tốt trong nghề nghiệp. Hiện nay đã có một số người Việt Nam đảm nhận những chức danh cao thay thế người nước ngoài như OIM, FM, Field Superintendent, Rig Manager, Barge Captain, Maintenance Manager… với mức lương từ khoảng 4000usd – 6000usd/ tháng.
Kỹ sư cơ khí đường ống
Kỹ sư đường ống là một kỹ sư cơ khí chuyên về lĩnh vực có liên quan đến việc thiết kế, quy hoạch (bố trí) và lắp đặt các hệ thống thiết bị máy móc và đường ống cho các lĩnh vực như dầu khí, sản xuất, năng lượng, nông nghiệp và thực phẩm, hóa chất, xây dựng khu dân cư và thương mại, hàng hải và nhiều lĩnh vực khác.
Trong hầu hết các công ty về thiết kế nhà máy công nghiệp, Piping engineer được phân thành 4 nhóm nhỏ có chức năng khác nhau, thật sự đây là một mô hình chuẩn trên thế giới tuy nhiên ở việt nam các công ty có đủ tất cả các vị trí như thế này khôn g:
Piping Material Engineering (PME): Chuẩn bị các specification vật liệu cho ống và các phụ kiện liên quan tới ống
Piping Design (PD): Bố trí mặt bằng, Routing các tuyến ống theo P&ID, chuẩn bị các spec liên quan đến thiết kế
Piping Material Control (PMC): chuẩn bị MTO, BoQ, chuẩn bị các đơn hàng cho việc mua sắm v
ật tư, theo dõi quá trình mua sắm vật tư cho dự án có liên quan tới piping.
Pipe Stress Engineering (PSE) : Phân tích ứng suất đường ống và thiết kế hệ thống các support.
Chúng ta sẽ đi tìm hiểu chi tiết hơn về công việc và nhiệm vụ của kỹ sư đường ống trong dự án
Kỹ sư instrument
Instrument Engineer là một kỹ sư tự động hóa chuyên về lĩnh vực có liên quan đến việc đấu thầu, thiết kế, giám sát, lắp đặt và chạy thử các hệ thống thiết bị máy móc và điều khiển cho các lĩnh vực như dầu khí, sản xuất, năng lượng, nông nghiệp và thực phẩm, hóa chất. Instrument là một nghề mà không có trường lớp nào đào tạo cụ thể và khi ra trường sẽ gặp rất nhiều những thiết bị Instrument.Trong hầu hết các công ty hay nhà máy, Instrument Engineer sẽ phải tham gia từ giai đoạn đầu và càng về sau khối lượng công việc của Instrument Engineer càng tăng. Instrument Engineer phải nắm bắt rất rõ chức năng, nhiệm vụ và nguyên lý thiết bị instrument.
Kỹ sư điện
Kỹ sư kết cấu
Kỹ sư an toàn
Kỹ sư sản xuất
Kỹ sư chất lượng
Kỹ sư dự án
Kỹ sư công nghệ làm việc tại nhà máy
Một trong những công việc hằng ngày của một Process engineer tại nhà máy là nghiên cứu công nghệ bên cạnh việc lập báo cáo sản xuất, phân tích thông kê số liệu. Quá trình nghiên cứu để đánh giá các thiết bị trong hệ thống công nghệ như: Separators, heat exchanger, reboiler, tower, Reactor (bao gồm cả xúc tác), piping, pump, compressor, valves… rằng nhà máy có thể nâng công suất được bao nhiêu phần trăm, có tận dụng được thu hồi nhiệt các dòng ra tối đa hay không? Khi thay đổi và lựa chọn một nguồn nguyên liệu mới có ảnh hưởng đến hiệu quả kinh tế, chất lượng sản phẩm và tính an toàn của nhà máy không? Đánh giá lợi nhuận hằng năm (annual profit) để quyết định đầu tư thêm thiết bị mới, một dự án mới cho việc mở rộng nhà máy chẳng hạn…v…v. Tất cả các yếu tố này đòi hỏi một Process engineer phải có kinh nghiệm thực tế và kinh nghiệm mô phỏng trên các phần mềm hiện nay như Hysys, aspen plus, chemcad…
Một vài vấn đề mình xin giới thiệu các New engineering graduates và Junior Plant Engineer cần nắm được trong quá trình sử dụng phần mềm mô phỏng để đánh giá (Rating), thiết kế (design), mở rộng lưu trình công nghệ nhà máy khí, lọc hóa dầu (exhancing existing plant).
Đầu tiên, chúng ta bắt đầu với mô phỏng tĩnh (Steady state).
- Lựa chọn hệ nhiệt động (fluid package) phù hợp cho các cấu tử trong hệ (khí, chất không phân cực, solvat hóa, điện ly…).
- Thêm dòng lưu chất và đặt các cụm thiết bị vận hành.
Đối với quá trình chế biến dầu thô (heavy oil, condensate, solvent Naphtha…):
- Phân tích tính chất nguyên liệu dầu thô (Oil characterization): tỷ trọng, độ nhớt, thành phần chưng cất ASTM D86. Trong Hysys, nhập vào thành phần chưng ASTM D86 để xác định chính xác thành phần các phân đoạn.
- Phân tích dữ liệu sắc ký (Chromatographic data)
Đánh giá và tính toán kích thước thiết bị trao đổi nhiệt (Rating and Sizing of Heat exchanger)
- Mô hình tính toán truyền nhiệt trong hysys
- Nhập cấu hình TBTĐN dạng vỏ ống. Sử dụng Rating model để đánh giá TBTĐN hiện tại của nhà máy có đáp ứng được các thông số công nghệ.
Mở rộng mô hình đến mô phỏng động
- Thêm cụm thiết bị và các bộ điều khiển: lưu lượng, áp suất để chuẩn bị cho mô phỏng động. Việc sử dụng mô phỏng động sẽ có ít cho việc đánh giá an toàn trong khởi động và dừng nhà máy.
- Phát triển thêm chiến lược điều khiển phù hợp: bộ điều khiển dạng split range và on-off.
- Thay đổi hệ thống điều khiển để đáp ứng nhanh hơn (điều khiển cascade).
- Thiết lập van xả áp (Pessure relief valve) trong mô phỏng động. Thiết lập các tình huống giả định về sự cố quá áp, quá dòng.
- Giải quyết các vấn đề trong mô phỏng động.
Tính toán tổn thấp áp suất
- Sử dụng Pipe sizing
Hoạt động của van an toàn (Safety valve)
- Sơ lược về thiết kế của van an toàn
- Tính toán kích thước và đánh giá van an toàn sử dụng tài nhà máy
Tối ưu hóa tháp chưng cất để tăng hiệu quả sản xuất, tăng lợi nhuận.
Sử dụng bảng tính (spreadsheets) và case studies để tính toán lợi nhuận tối ưu.
Sử dụng công cụ tính toán logical cho kết quả tốt hơn, nhanh hơn.